Litt uro i Jordan

Ambassadeåtak

Det har fleire gonger vore demonstrasjonar utanfor den syriske ambassaden her i Amman, men i dag ser det ut til å ha gått gale. Demonstrantar frå Syria gjekk til åtak på ambassaden og prylte opp konsulen, ein diplomat, ei vakt og nokre få andre tilsette. I følgje den syriske ambassade sa demonstrantane at dei hadde noko papirarbeid dei skulle gjere ferdig. Jordansk politi skal ha arrestert om lag åtte personar. Ein person, som skal vere ein syrisk flyktning, vart arrestert av ambassadevaktene.

Stammeopptøyar

Beiterettar og tilgang til beite er framleis eit tema som skapar problem i Jordan, om kanskje ikkje i like stort omfang som for 90 år sidan. I går var det nemleg opptøyar i sørlege Jordan då medlemer av Hajaya-stammen blokkerte Hovudveg 65, betre kjend som Desert Highway, ei av dei viktigaste fartsårene i landet. Hajaya-stammen er ein av dei større beduinstammane i Jordan. Opptøyane kom som følgje av ein fredleg demonstrasjon i Qatraneh i Karak-regionen der ei stamme delte ut flygeblad mot at styresmaktene selde beitemarkene deira til investorar. Guvernøren i Karak greidde forhandle fram at dei skulle opne vegen att, men i følgje Jordan Times heldt dei ikkje lovnaden sin og han måtte sende inn tryggingsstyker for å ordne opp. Desse sørga for å opne vegen att etter nokre timar, men ikkje utan eit lite samanstøyt med demonstrantane.

Det slutta heller ikkje der. Innbyggarar frå byane og landsbyane omkring vart forbanna på stammefolket sidan dei forstyrra dagleglivet. Dei drog for å tvinge Hajaya-stammen til opne vegen att, men politi overtalte dei til å halde seg borte. Det var lettare kaos ein periode sidan hundrevis av bilar ikkje fekk køyre korkje nord eller sør.

Universitetsvald

På laurdag var det om lag 25 yngre jordanarar som demonstrerte utanfor statsministeren sitt kontor for å markere avstand frå valdsepisodane som har funne stad ved fleire universitet i Jordan den siste tida. Valden skal vere forårsaka av konfrontasjonar mellom enkeltmedlemer av stammar, som igjen har dratt inn den meir utvida familien til kvar enkelt. Favorisering, wasta, når studentar brukar sine kontaktar for å skaffe høge karakterar utan å vere på førelesingar, skal òg vere ein medverkande faktor.

Studentpolitikk er viktig: Ei interessant løysing til dette skal visstnok vere å innføre/tillate «politiske parti», studenlister om ein vil, ved universiteta. Dette vil auke kunnskapen om konsekvensane av vald hjå studentane, i følgje ein av demonstrantane. Valden forstyrrar undervising, skadar dei jordanske universiteta sitt renommé og kan føre til at utanlandske studentar ikkje vil studere her, seier ein tidlegare student.

Reint personleg har eg høyrd rykter om at det var ei knivstikking ved Universitetet i Jordan for nokre veker sidan, men dette er ikkje stadfesta.

How to

A beduin at one of the bedu camps in Wadi Rum shows a visitor how you can tie and wear the kuffiya without an agal. Practical protection against sun and sand.

From the Archives: a photo and a letter

While searching through some of my research material from my MA thesis I came across these two documents from the National Archives in Kew:

1. A photo (probably) by the British Consul in Damascus, C. E. S. Palmer, of the Ruwallah «Bairak» (fighting troops) taken in 1923. The photo is an attachment to a report Palmer wrote to the Foreign Secretary the same year after visiting the Ruwallah tribe.

On the back of the photo he wrote in pencil:

Copy for Foreign Office only, please. The Flag marks about half-way along the line.
I fancy this is the only photo of the «Bairak» in [revere?] order ever obtained by a Britisher.

2. An extract of a handwritten letter from the Sultan of Nejd, Ibn Saud, to the British Agent in Jeddah, Hejaz, written in June 1925 during the war between Hejaz and Nejd, 1924-1925. The letter is dated June 16th and arrived in Jeddah June 30th. The letter was a part of a correspondence between Ibn Saud and Britain.

In the letter he informs Britain that he has ordered a halt to the attack on the disputed area of Akaba. He also complains about the intrigues of Sharif Hussein and his son Abdullah, the Emir of Transjordan, who uses Akaba as a base. He also informs that he is willing to renegotiate a frontier settlement between him, Transjordan and Iraq. The former negotiations, the Kuwait Conference, were canceled when Ibn Saud invaded Hejaz in the summer of 1924.

Jarnbaner og engelske beduinstammar

Den britiske draumen om ei jarnbane frå Calais til Calcutta var i tankane då britane var i ferd med å dele Midtausten opp mellom seg og franskemennene etter første verdskrig. Ideen om ei jarnbane mellom Bagdad og Haifa var noko av grunnen til at Storbritannia fekk innelemma Haifa og Akko i det britiske mandatet Palestina i staden for det franske Libanon. 

Tidleg på våren 1922 reiste den britiske representanten i Transjordan, St. John Philby, og jarnbaneingeniøren Major A. L. Holt frå Amman til Bagdad for å kartleggje moglegleiken for å legge ei jarnbane gjennom det då omdiskuterte området Wadi Sirhan, som i dag ligg lengst nord i Saudi-Arabia. I rapporten sin frå reisa skriv Major Holt om ein spesiell stamme i området som stakk seg ut frå beduinane, Sulubistammen.

Det spesielle med Sulubistammen var at dei var dei einaste som haldt til i ørkenen året rundt. Dei vart ikkje raida av dei andre beduinstammane og levde i følgje Holt eit liv i tryggleik i eit konfliktfylt område. Opphavet deira var prega av mystikk. Sulubistammen hevda dei var i slekt med engelskmennene og at det er hevda dei stammar frå europeiske krossfararar. Ordet Sulib tyder nemleg «kross». 

Til tross for deira fredfulle forhold med beduinane, såg desse ned på Sulubistammen og nekta mellom anna å gifte seg inn den. Holt meinte òg at moralen deira ikkje var like streng og at dei arbeidde litt med ting som var sett ned på av beduinane. I følgje Holt såg beduinane ned på alt arbeid som ikkje involverte å drive dyreflokkane sine og halde på med sportsraid mot underlegne motstandarar.

Opphavet til Sulubistammen var som sagt prega av mystikk og dimed følgde det naturlegvis med ei opphavshistorie som vart fortald Major Holt: 

For lenge sidan då Gud delte opp ørkenverda mellom dei forskjellige sjeikane sov leiaren for Sulubistammen og fekk dimed ikkje tildelt noko. Då han vakna vart han forferda av nyhenda og drog til Gud og gret over det tapet og ba på sine kne om å få tildelt ein del av verda. Gud var ikkje interessert i dette og fortalde at sidan verda allereie var delt opp kunne ikkje Sulubi-stammen få noko del. Gud gav likevel Sulubistammen eit lite plaster på såret og som trøst ville lagnaden deira vere å vandre på jorda i fred og frie frå plager. 

Holt fortel at det er eit faktum at gjennom heile den arabiske historia er Sulubistammen den einaste stammen som er fritekne frå å bli raida og at alle dei andre ørkenfolk respekterarar denne fridomen.

 

I kor stor grad dette er sant er for meg førebels vanskeleg å vite sikkert. Major Holt vart fortald dette i 1922 og skreiv historia ned året etter. Artikkelen til Holt er å finne på Jstor under namnet «The Future of the North Arabian Desert», men ein må ha godkjend tilgang til Jstor for å lese den (til dømes gjennom universitetet). Eg tvilar derimot på at det framleis stemmer i dag med tanke på dei enorme endringane den aktuelle regionen og beduinane har gått gjennom sidan då. 

Jarnbana vart aldri bygd, til tross for Major Holt sin optimisme og mange godord. Det var til slutt vanleg motorisert transport som vann fram over jarnbaneplanane i åra som følgde.